Monday 6 June 2011

Atuasaun PNTL Relembra Hikas Failansu UNPOL iha 2004

Tempo Semanal-Dili, 06/06/2011


PNTL hetan treinamentu tiru husi
UNPOL ho forsa ISF (Foto arkivo
)
Iha Sabadu (04/06) loro kraik  mosu desturbiu entre jovens sira iha au hun ho bidau ninian ne’ebe presiza atuasaun PNTL ninian. Maibe hanesan bain-bain membru PNTL ladun hatudu sira ninia profesionalizmu iha sira nia atuasaun hodi hamosu alegasaun kontra pesoal lei ho orden iha estadu Timor Leste ne’e.

Haree ba atetude husi membru instituisaun seguranca ne’e ninian komunidade au hun iha segunda feira (06/06) halo invazaun ba uma fukun hodi hasa’e lia hasa’e keixa ba lian na’in sira iha uma fukun. “Lala’ok PNTL ninian ne’e foo hanoin hikas preparasaun ne’ebe la tasak husi UNPOL,” dehan membru PNTL ne’ebe husi atu jornal ne’e labele publika ninia naran.
Atuasaun PNTL atauro baku
jovens ida durante eventu hakail taru
 (Photo arkivo)

“Ami kondene membru polisia ne’ebe maka uza farda ho pistol hodi asaltu jovens au hun ninian,” dehan lider joven husi au hun ba jornalista sira iha parlamentu nasional.

Jovens ne’e define katak PNTL seidauk prontu atu hala’o sira nia kna’ar no tau iha kestaun inparsialidade membru instituisaun seguranca nasaun ne’e ninian tan ba dala barak hamriik fali iha grupu balun ninia sorin hodi kontra fali seluk. “Atuasaun ne’ebe sira halo ne’e la ho professional no la imparsial,” joven ne’e hatutan.

Tuir jovens ne’e katak loloos atuasaun PNTL iha kualker desturbiu presiza tau aan iha klaran hodi separa ema ne’ebe halo problema la’os ba hamriik hamutuk ho grupu ida hodi ataka lisuk fali seluk. “La’os sira tiru ami hala’I depois haruka fali juventude bidau asaltu ne’ebe rezulta uma barak rahun I joventude barak hetan kanek depois kaer joven sira (au hun) baku to’o mi an no ten an no mos nia nehan rahun hotu,” kritika nia.

Iha fatin hanesan komunidade feto au hun ida ne’ebe to’o ohin seidauk bele fila ba ninia uma alega katak membru PNTL ida maka ba baku rahun ninia uma no ameasa ninia familias. “Polisia ida naran A ne’e maka halai sa’e ba baku rahun hau nia uma no ninia maluk polisia sira husi ninia kotuk. Depois nia tama uma laran sai kuartu tama kuartu hodi dehan hakarak, hau hetan o hau baku mate o. Nia membru polisia ida maka dehan fali hanesan ne’e ha’u lakohi. Agora mos ha’u la hela iha hau nia uma. Ha’u dada ha’u nia oan kiik oan sira ne’e ba hela fali iha hau nia kuinada sira nia uma. Kalan-kalan mai buka nafatin. Ameasa nafatin ami depois tuku odamatan bolu ami atu sai. Depois ema ida mai bolu ami dehan mana, maun favor ida aijuda lai, ami mai husi foho buka dalan, hatudu dalan lai tan ba la hatene dalan,” komunidade feto ne’e hasaran.

Komunidade sira mos lamenta ho lia fuan foer ka tolok ne’ebe hasai husi membru PNTL sira hasoru komunidade sira.

Komunidade Au hun dehan iha instituisaun PNTL ninia laran sei iha provokador balun hodi estraga elisaun 2012. Nune’e sira apelu ba Primeiru Ministru ne’ebe mos hanesan Ministru seguranca atu hasai tiha membru PNTL ne’ebe bele hamosu fali instabilidade iha nasaun ne’e.
Iha Uma fukun Timor ninian ne’e mos eis komisariu PNTL, Paulo de Fatima Martins ne’ebe agora hanesan deputadu husi CNRT rekuinese katak ninia parte simu tiha ona keixa hirak ne’e husi komunidade au hun iha tuku sia dader OTL.

“Komunidade husi aldeia Au hun bekora, mai hatoo sira nia lamentasaun ida kona ba akontesimentu ida ne’ebe akontese iha dia kuatru de Junho, katak komunidade husi Metiaut ho Bidau Masaur ba ataka sira, I sira lamenta ne’e tan ba iha pntl nain rua ne’ebe ohin temi ona naran, A ho SVN ne’ebe hamutuk ho sira nia komunidade sira ba ataka sira iha bekora au hun,” relata Paulo.

Nia hatuir katak, “ husi konflitu ida ne’e rezulta mos povu sira iha ne’eba la hakmatek, halo estragus barak I halo vitima kanek nain walu I too agora komunidade balun ne’ebe halai sai husi sira nia hela fatin seidauk fila ba sira nia uma.”

Eis komisariu ne’e mos dehan katak jovens ida mak sofre maka’as husi autuasaun PNTL sira ninian tan ba kuandu ba kaptura baku ona la to’o wainhira iha ona komando sei huan tan.

Iha parte seluk komandante PNTL distritu dili, Pedro Belo hateten katak ninia parte agora investiga hela kazu refere. 

1 comment:

Anonymous said...

ita bele prosesu pntl nebe mak la profesional bainhira halo atuasaun ba problema iha becora auhun. naran sa ida no hosi nebe tenki hatene. laos ema ida mak sala ita ba tau todan fali ba comando geral, e lakleur dhan unpol hanorin seidauk to'o. ida ne lalos, se karik nia halo halo sala kritika mak nia lori nia ba iha prosesu. hau fo exemplo bainhira ita moris sempre hatene ona etika ho moral iha uma laran, inan aman sempre hanorin buat nebe mak diak. respeita ema seluk hanesan mos o respeita onia an. neduni karik oan halo sala iha liur neba labele fo sala fali ba inan ho nia aman tanba nia halo buat sira ne laos nia inan ho aman mak haruka, se nia mak sala lori nia mak ba halo prosesu.